به‌طورکلی هزینه تحصیل در آلمان یکی از اولین دغدغه‌های متقاضیان اخذ پذیرش از دانشگاه‌های این کشور است. به‌عبارت‌دیگر می‌توان گفت یکی از ویژگی‌های مهمی که تحصیل در آلمان را برای متقاضیان مهاجرت تحصیلی به آلمان ویژه می‌کند هزینه‌های تحصیل در این کشور است. اگر قصد مهاجرت به آلمان را دارید و می‌خواهید بدانید خبر امکان تحصیل رایگان در آلمان و استفاده از بورسیه های تحصیلی آلمان چقدر صحت دارد در این مقاله از ویرا مهاجر همراه ما باشید تا با جزئیات کامل هزینه زندگی و تحصیل در دانشگاه‌های دولتی و خصوصی این کشور آشنا شوید.
هزینه تحصیل در آلمان
لازم است بدانید که تحصیل در آلمان فرصت‌های بسیاری را برای دانشجویان بین‌المللی فراهم می‌کند؛ اما باید گفت که در‌نظر‌گرفتن هزینه تحصیل در آلمان نیز ضروری است. میزان شهریه دریافتی از متقاضیان مهاجرت تحصیلی به آلمان به‌خصوص در دانشگاه‌های دولتی آلمان نسبتاً کم است. با‌این‌حال دانشجویان بین‌المللی هنوز هم باید هزینه زندگی در آلمان ازجمله مسکن، غذا، حمل‌ونقل و مراقبت‌های بهداشتی را مدنظر بگیرند. توجه داشته باشید که هزینه زندگی در شهرهای بزرگ‌تر آلمان معمولاً گران‌تر از شهرهای کوچک‌تر است.
کشور آلمان به دلیل داشتن سیستم مراقبت‌های بهداشتی مقرون‌به‌صرفه خود شهرت دارد؛ اما دانشجویان به داشتن بیمه درمانی ملزم هستند که بر هزینه‌های تحصیل آن‌ها می‌افزاید. همچنین دانشجویان متقاضی تحصیل در این کشور به داشتن بودجه کافی برای مواد آموزشی و فعالیت‌های اوقات فراغت و هزینه‌های سفر در آلمان یا به کشورهای همسایه نیاز دارند.
خوشبختانه در کشور آلمان بورسیه‌های تحصیلی مختلفی برای دانشجویان خارجی وجود دارد. دولت آلمان و سازمان‌های خصوصی بورسیه‌های تحصیلی را برای حمایت مالی از دانشجویان اعطا می‌کنند. علاوه بر این، برخی از دانشگاه‌ها کمک‌های مالی یا فرصت‌های شغلی پاره‌وقت ارائه می‌دهند. در این میان بسیاری از شهرهای آلمان نیز گزینه‌های مسکن مقرون‌به‌صرفه و تخفیف‌های دانشجویی در حمل‌ونقل و رویدادهای فرهنگی و حتی غذا در نظر گرفته‌اند. آلمان با شهریه‌های اندک و کمک‌های مالی و سایر گزینه‌های مقرون‌به‌صرفه خود به مقصدی ایده‌آل برای دانشجویان بین‌المللی متقاضی مهاجرت تحصیلی به آلمان تبدیل شده است.
هزینه تحصیل در آلمان در مقاطع تحصیلی مختلف
هزینه تحصیل در آلمان باتوجه‌به رشته و مقطع تحصیلی متغیر است. برخلاف بسیاری از کشورها دانشگاه‌های دولتی آلمان شهریه زیادی دریافت نمی‌کنند و این امر تحصیل در مقاطع تحصیلی گوناگون را برای متقاضیان مهاجرت تحصیلی به آلمان بسیار مقرون‌به‌صرفه کرده‌اند. در ادامه به هزینه تحصیل در کشور آلمان در مقاطع تحصیلی مختلف اشاره شده است.
1. هزینه تحصیل در آلمان؛ مقطع کارشناسی
هزینه تحصیل در آلمان مقطع کارشناسی در دانشگاه‌های دولتی این کشور رایگان خواهد بود؛ اما هر ترم هزینه‌ای جهت ثبت‌نام و تأییدیه و خدمات دانشجویی دریافت می‌شود. شایان‌ذکر است که این هزینه معمولاً بیش از ۲۵۰ یورو در هر ترم نیست؛ اما این هزینه‌ها به دانشگاه مدنظر شما نیز بستگی دارد. درضمن توجه داشته باشید که ممکن است هزینه اضافی بابت خرید Semesterticket گرفته شود که هزینه‌های حمل‌ونقل عمومی را به مدت ۶ ماه پوشش می‌دهد.
باتوجه‌به اینکه کدام گزینه Semesterticket را انتخاب کنید قیمت‌ها متفاوت خواهند بود. همچنین درصورتی‌که از دوره استاندارد تحصیلی (۴ ترم) فراتر رفتید با هزینه تحصیل طولانی‌مدت نیز مواجه می‌شوید که مبلغ آن در هر ترم حداکثر ۵۰۰ یورو است. بهتر است بدانید که اکثر دانشگاه‌های آلمان دولتی هستند؛ اما مؤسسه‌های خصوصی برای تأمین منابع مالی خود به دریافت هزینه‌های تحصیل وابسته هستند؛ بنابراین شهریه آن‌ها ممکن است به ۲۰ هزار یورو در سال نیز برسد.
2. هزینه تحصیل در کشور آلمان مقطع کارشناسی ارشد
هزینه تحصیل در آلمان در مقطع کارشناسی‌ارشد نیز در دانشگاه‌های دولتی این کشور معمولاً رایگان است؛ البته درصورتی‌که به‌عنوان «پیوسته» طبقه‌بندی شوند. به معنای این که به طور مستقیم از مدرک کارشناسی مرتبط در آلمان وارد مقطع کارشناسی‌ارشد شوید. بااین‌وجود بازهم هزینه کمی در هر ترم جهت ثبت‌نام، تایید و خدمات به‌علاوه یک ترم بلیط حمل‌ونقل عمومی باید پرداخت کرد.
همچنین هزینه تحصیل در مقطع کارشناسی‌ارشد در آلمان به‌صورت ناپیوسته برای کسانی که مدرک کارشناسی خود را در سایر نقاط جهان گرفته‌اند در دانشگاه‌ها متفاوت است. لازم به ذکر است که این شهریه در دانشگاه‌های دولتی آلمان ممکن است حدود ۲۰ هزار یورو در سال و در دانشگاه‌های خصوصی این کشور حداکثر ۳۰ هزار یورو در سال باشد.
3. هزینه تحصیل در آلمان مقطع دکتری
هزینه تحصیل در آلمان مقطع دکتری برای متقاضیان مهاجرت تحصیلی به آلمان در تمام دانشگاه‌های دولتی (حداقل برای ۶ ترم اول) رایگان است. دانشجویان دکتری نیز همانند دانشجویان دیگر مقاطع تحصیلی به پرداخت مبلغی در هر ترم تحصیلی بیش از ۲۵۰ یورو برای هزینه‌های اداری و دیگر مخارج ملزم هستند. در جدول زیر به برخی از دانشگاه‌های برتر آلمان برای مقطع دکتری و هزینه‌های هر ترم تحصیلی آن‌ها اشاره شده است.
| دانشگاه | رشته‌ها | هزینه‌ها |
| دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ | علوم اجتماعی و اقتصاد، علوم طبیعی و پزشکی، علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی و مدیریت | شهریه ترم: ۸۵ یورو |
| دانشگاه فنی مونیخ | پیشرفت در اقتصاد انرژی، نظریه‌های روان‌شناسی، تحقیق حسابداری و علوم و فناوری زندگی پزشکی | شهریه ترم: شروع از ۵ هزار یورو |
| دانشگاه هومبولت برلین | مطالعات بازرگانی و علم اقتصاد و مدیریت | شهریه ترم: ۳۱۶ یورو |
| دانشگاه اقتصاد بن | دکتری یکپارچه تحقیقات اقتصادی | شهریه ترم: ۳۰۰ یورو |
| دانشگاه فری برلین | علوم‌انسانی و اجتماعی و علوم طبیعی | شهریه ترم: ۳۱۳ یورو |
شهریه دانشگاه های آلمان
همان‌طور که می‌دانید بخش قابل‌توجهی از هزینه تحصیل در آلمان شامل شهریه دانشگاه‌های این کشور است که بسته به رشته و مقطع تحصیلی متغیر است. همان‌طور که در بالا نیز اشاره شد تحصیل در دانشگاه‌های دولتی آلمان برای دانشجویان داخلی و خارجی بسیار مقرون‌به‌صرفه است.
اکثر دانشگاه‌های دولتی آلمان هیچ شهریه‌ای از دانشجویان دریافت نمی‌کنند؛ اما دانشگاه‌های خصوصی این کشور شهریه سالانه از متقاضیان مهاجرت تحصیلی به آلمان دریافت می‌کنند. دقت کنید که این مؤسسه‌ها اغلب بسیار گران هستند و درنتیجه برای دانشجویان در اولویت‌های بعدی قرار دارند. در ادامه به شهریه ارزان‌ترین دانشگاه‌های آلمان و گران‌ترین آن‌ها اشاره شده است.
1. ارزان ترین دانشگاه های آلمان
ارزان‌ترین دانشگاه‌های آلمان همگی دولتی هستند که در درجه اول با بودجه عمومی اداره می‌شوند؛ فلذا از برخی از دانشجویان آلمانی و بین‌المللی هیچ شهریه‌ای دریافت نمی‌کنند و از برخی دیگر شهریه اندکی دریافت می‌کنند. با‌این‌حال در هر ترم هزینه کمی برای پوشش هزینه‌های اداری و دیگر هزینه‌ها از تمام دانشجویان اخذ می‌شود و به همین دلیل هزینه تحصیل در آلمان برای این دسته از دانشجویان بسیار مقرون‌به‌صرفه می‌شود.
در واقع این هزینه‌ها اغلب مخارجی همچون خدمات دانشجویی و کمک به اتحادیه دانشجویی و گاهی اوقات کارت حمل‌ونقل عمومی را پوشش می‌دهند. هزینه تحصیل در آلمان در دانشگاه‌های دولتی نسبتاً ارزان است و معمولاً بین ۱۰۰ تا ۳۵۰ یورو خواهد بود. در جدول زیر ارزان‌ترین دانشگاه های آلمان به همراه هزینه‌های ترم تحصیلی آن‌ها برای اطلاع متقاضیان مهاجرت تحصیلی به آلمان آورده شده است.
| ارزان‌ترین دانشگاه های آلمان | هزینه‌ها |
| دانشگاه فنی مونیخ (بایرن) | هزینه ترم معمولی: ۸۵ تا ۱۰۲ یورو باتوجه‌به مکان پردیس
سال تحصیلی ۲۰۲۵-۲۰۲۴: ۲ هزار تا ۳ هزار یورو در هر ترم برای رشته‌های کارشناسی
۴ هزار تا ۵ هزار یورو در هر ترم برای رشته‌های کارشناسی‌ارشد |
| دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ (بایرن) | ۸۵ یورو در هر ترم |
| دانشگاه هایدلبرگ (بادن‌وورتمبرگ) | هزینه ترم معمولی: ۱۵۱ یورو در هر ترم
دانشجویان بین‌المللی: ۱۵۰۰ یورو در هر ترم
مدرک دوم: ۶۵۰ یورو در هر ترم |
| دانشگاه فری برلین (برلین) | ۳۱۳ یورو در هر ترم |
| دانشگاه RWTH آخن (نوردراین‌وستفالن) | ۳۱۸ یورو در هر ترم |
| دانشگاه فناوری کارلسروهه (بادن‌وورتمبرگ) | هزینه ترم معمولی: ۱۶۵ یورو در هر ترم
دانشجویان بین‌المللی: ۱۵۰۰ یورو در هر ترم
مدرک دوم: ۶۵۰ یورو در هر ترم |
| دانشگاه هومبولت برلین (برلین) | ۳۱۵ یورو در هر ترم |
| دانشگاه فنی برلین (برلین) | ۱۱۳ یورو در هر ترم
(رشته‌های کارشناسی‌ارشد پیوسته ممکن است شهریه‌های بیشتری داشته باشند) |
| دانشگاه آلبرت لودویگ فرایبورگ (بادن‌وورتمبرگ) | هزینه ترم معمولی: ۱۸۰ یورو در هر ترم
دانشجویان بین‌المللی: ۱۵۰۰ یورو در هر ترم
مدرک دوم: ۶۵۰ یورو در هر ترم |
2. گران ترین دانشگاه های آلمان
باوجود این که دانشگاه‌های دولتی آلمان بیشترین سهم آموزش عالی را از آن خود می‌کنند؛ اما چندین دانشگاه خصوصی نیز در این کشور مشغول کار هستند. در حقیقت این‌ها گران‌ترین دانشگاه‌های آلمان هستند و به طور متوسط حدود ۵ هزار تا ۲۰ هزار یورو در سال شهریه می‌گیرند.
به‌خاطر بسپارید که انتخاب رشته شما به‌ویژه در زمینه‌هایی همچون تجارت یا فناوری می‌تواند بر هزینه تحصیل در آلمان تأثیرگذار باشد. برای مثال هزینه رشته کارشناسی‌ارشد مدیریت بازرگانی (MBA) در آلمان می‌تواند از چند هزار یورو تا ۶۵ هزار یورو متغیر باشد. در جدول زیر به شهریه گران‌ترین دانشگاه‌های آلمان برای اطلاع متقاضیان مهاجرت تحصیلی به آلمان اشاره شده است.
| گران‌ترین دانشگاه های آلمان | هزینه‌ها |
| دانشگاه مدیریت اتو بیشیم دوسلدورف (نوردراین‌وستفالن) | مقطع لیسانس: ۸۵۰۰ یورو در هر ترم
مقطع کارشناسی‌ارشد: ۳۰۳۰۰ تا ۳۷۲۰۰ یورو در هر ترم
مقطع دکتری: هزار یورو (هزینه پذیرش اولیه) + ۳ هزار یورو در هر ترم برای دانشجویان خارجی
رشته MBA (ام‌بی‌ای): ۳۶ هزار تا ۴۶ هزار یورو در هر ترم |
| دانشگاه مالی و مدیریت فرانکفورت (هسن) | مقطع کارشناسی: ۳۸۵۰ تا ۵۱۰۰ یورو در هر ترم
مقطع کارشناسی‌ارشد: ۳۳ هزار تا ۳۹ هزار یورو در هر ترم
رشته MBA (ام‌بی‌ای): ۴۲۰۰۰ تا ۴۹۵۰۰ یورو در هر ترم
مقطع دکتری: نامشخص، معافیت از شهریه (بودجه تحقیقاتی دردسترس است) |
| دانشگاه علوم کاربردی گیسما هانوفر (نیدرزاکسن) | مقطع کارشناسی: ۱۳۱۲۵ یورو در سال
مقطع کارشناسی‌ارشد: ۱۱۵۷۵ تا ۱۵۵۰۰ یورو در سال
مقطع کارشناسی‌ارشد مدیریت بازرگانی: ۱۶۵۰۰ یورو در سال
رشته MBA (ام‌بی‌ای): ۱۸ هزار یورو در سال |
| دانشگاه ESMT (برلین) | مقطع کارشناسی‌ارشد: ۳۲ هزار یورو
رشته MBA (ام‌بی‌ای): ۲۸۰۰۰ تا ۶۴۸۰۰ یورو
مقطع دکتری: بدون شهریه |
| دانشگاه علوم کاربردی اروپا با ۴ پردیس در برلین، پوتسدام، هامبورگ و نوردراین‌وستفالن | مقطع کارشناسی (اتحادیه اروپا): ۱۲۱۰۰ یورو در سال
مقطع کارشناسی‌ارشد: شروع از ۱۰۹۳۸ یورو در سال
رشته MBA (ام‌بی‌ای): ۱۲۳۳۲ یورو در سال |
| بارد کالج برلین (برلین) | دانشجویان در محوطه دانشگاه: ۳۳۴۲۰ یورو
دانشجویان خارج از دانشگاه: ۲۳۸۲۰ یورو |
3. هزینه تحصیل در کالج های آلمان
لازم است بدانید که هزینه تحصیل در کالج‌های آلمان اغلب رایگان است. تحصیل در آلمان می‌تواند گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه برای دانشجویان بین‌المللی باشد. به‌خاطر داشته باشید که همچنان برای تحصیل در آلمان باید هزینه‌هایی پرداخت نمود. این هزینه به طور معمول برای پوشش مخارج اداری و بلیط های حمل‌ونقل عمومی اخذ می‌گردد.
همان‌طور که اشاره شد هزینه تحصیل در کالج‌های آلمان باتوجه‌به کالج و مقطع و رشته تحصیلی متغیر است. متوسط شهریه کالج‌های آلمان برای دانشجویان بین‌المللی در دانشگاه‌های دولتی بین ۱۵۰۰ تا ۳۵۰۰ یورو در هر ترم است. دقت داشته باشید که در بخش خصوصی ساختار مالی کمی تغییر می‌کند. برخلاف کالج‌های دولتی که از بودجه عمومی یارانه می‌گیرند، کالج‌های خصوصی در آلمان به بودجه مستقل به‌شدت متکی هستند؛ فلذا دانشجویان متقاضی مهاجرت تحصیلی به آلمان معمولاً شهریه‌های بیشتری پرداخت می‌کنند.
شایان‌ذکر است که هزینه تحصیل در آلمان در کالج‌های خصوصی باتوجه‌به سطح مدرک و برنامه تحصیلی از ۱۰ هزار تا ۲۰ هزار یورو در سال متغیر است. درضمن اخذ مدرک کارشناسی در کالج خصوصی در مقایسه با مدرک کارشناسی‌ارشد به طور معمول شهریه کمتری در پی دارد. برای مثال هزینه تحصیل در مقطع کارشناسی مدیریت بازرگانی در کالج جاکوبز برمن ممکن است نزدیک به ۳۰ هزار یورو در سال باشد.
هزینه تحصیل در آلمان؛ پزشکی
هزینه تحصیل پزشکی در آلمان در مقایسه با دیگر مقاصد تحصیلی محبوب بسیار کمتر است. هزینه تحصیل پزشکی در آلمان از ۱۵۰۰ تا ۳۵۰۰ یورو در هر سال تحصیلی برای متقاضیان مهاجرت تحصیلی به آلمان متغیر است. این هزینه در دانشگاه‌های خصوصی ممکن است به ۲۸ هزار یورو در سال برسد. ناگفته نماند که دیگر هزینه‌ها نیز باتوجه‌به شهر محل زندگی دانشجو و مخارج روزانه و بیمه درمانی متفاوت خواهند بود.
بهتر است بدانید که بورسیه DAAD به دانش‌پژوهان آلمانی و بین‌المللی این فرصت را می‌دهد تا تحصیلات خود در رشته پزشکی را با کمک‌هزینه مالی دنبال کنند. در واقع این بورسیه تمام هزینه‌های تحصیل یا بخشی از آن را پوشش می‌دهد. بورسیه تحصیلی DAAD جهت تحصیل در آلمان در تمام مقاطع دردسترس است.
هزینه تحصیل دندانپزشکی در آلمان
همان‌طور که می‌دانید آلمان برخی از دوره‌های دندانپزشکی مقرون‌به‌صرفه و باکیفیت اروپا را در مقایسه با سایر کشورهای پیشرفته اروپایی مانند انگلستان ارائه می‌کند. در دانشگاه‌های دولتی آلمان دانشجویان رشته دندانپزشکی تنها به پرداخت ۲۰۰ تا ۳۰۰ یورو در هر ترم بابت هزینه‌های اداری ملزم خواهند بود.
درصورتی‌که اگر دانشجویان متقاضی مهاجرت تحصیلی به آلمان دانشکده دندانپزشکی خصوصی را انتخاب کنند باید انتظار افزایش قابل توجه هزینه تحصیل دندانپزشکی در آلمان را داشته باشند. در جدول زیر به هزینه تحصیل دندانپزشکی در برخی از دانشگاه‌های این کشور اشاره شده است.
| دانشگاه | رشته | هزینه ترم |
| دانشگاه گوته فرانکفورت | ارتودنسی تخصصی | ۹۳۱۵ یورو |
| دانشگاه دویسبورگ‌اسن | ایمپلنت و جراحی دندان | ۹۳۱۵ یورو |
| دانشگاه دویسبورگ‌اسن | دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی | ۹۳۱۵ یورو |
| دانشگاه دویسبورگ‌اسن | ایمپلنت و جراحی دندان | ۹۳۱۵ یورو |
| دانشگاه دویسبورگ‌اسن | پریودنتولوژی | ۹۳۱۵ یورو |
| دانشگاه دویسبورگ‌اسن | دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی | ۹۳۱۵ یورو |
| دانشگاه دویسبورگ‌اسن | ارتودنسی تخصصی | ۹۳۱۵ یورو |
| دانشگاه دویسبورگ‌اسن | پریودنتولوژی | ۹۳۱۵ یورو |
| دانشگاه گوته فرانکفورت | ایمپلنتولوژی دهان | ۸۰۰۰ یورو |
جمع‌بندی
درصورتی‌که متقاضی مهاجرت تحصیلی به آلمان هستید و دغدغه هزینه تحصیل در آلمان را دارید باید بدانید که جای نگرانی نیست؛ زیرا که با اخذ پذیرش از بهترین دانشگاه‌های دولتی این کشور و بورسیه های تحصیلی آلمان می‌توانید به‌صورت رایگان در این کشور درس بخوانید. دانشگاه‌های خصوصی آلمان نیز اگرچه هزینه بیشتری دارند؛ اما باتوجه‌به سطح بالای آموزش بهترین شرایط تحصیلی را برای دانشجویان بین‌المللی به ارمغان می‌آورند. البته بورسیه‌ها همواره به پرداخت ساده‌تر هزینه زندگی و تحصیل در آلمان کمک می‌کنند. پس بدون نگرانی به دنبال سایر کارهای تحصیل در آلمان بروید و آینده خود را بسازید. برای کسب اطلاعات بیشتر دراین‌خصوص می‌توانید از طریق درخواست مشاوره رایگان با کارشناسان ما در مؤسسه مهاجرتی ویرا مهاجر در ارتباط باشید.
